Os princípios da reforma do processo de nulidade matrimonial proposto pelo romano pontífice Francisco

Autores

DOI:

https://doi.org/10.25247/2595-3788.2023.v6n2.p357-372

Palavras-chave:

Indissolubilidade, Agilidade, Acessibilidade, Gratuidade, Nulidade

Resumo

Uma das grandes preocupações do ministério do Papa Francisco é favorecer uma Igreja em saída, em que as pessoas afastadas da Igreja sejam efetivamente acolhidas a partir de uma perspectiva sinodal. Dentro desta concepção, Papa Francisco promulgou, em 15 de agosto 2015, o Motu proprio sobre a reforma do processo para a declaração de nulidade do matrimônio, a Mitis Iudex Dominus Iesus para a Igreja Latina que entrou em vigor no dia 08 de dezembro de 2015, conforme o can. 8, § 1. Este artigo, cujo tema é: os princípios da reforma do processo de nulidade matrimonial proposto pelo romano Pontífice Francisco indica a origem dos princípios jurídicos fundamentais que determinaram as mudanças promovidas pelo Papa e a sua possível aplicabilidade nos Tribunais diocesanos e Dioceses. Assim, o itinerário metodológico foi fundamentado em estudos, análises do motu proprio Dominus e Iesus, outros documentos e artigos correlacionados ao tema, disponibilizados na bibliografia deste artigo.A proposta deste artigo é apresentar os fundamentos das mudanças implementadas pelo Papa Francisco e motivar os Tribunais canônicos e Dioceses a implantarem essas novidades com o objetivo primordial que é a salus animarum, can. 1752.

Downloads

Os dados de download ainda não estão disponíveis.

Biografia do Autor

  • Wellington Reis da Conceicao, Pontificia Università Antonianum

    Doutor e mestre em Direito Canônico na Pontifícia Universidade Antonianum em Roma (2017 a 2023). É especialista em psicanálise e também em direito matrimonial.

Referências

ARROBA CONDE, M. J. La recente esperienza sinodale in prospettiva canonica. In: Commentarium pro Religiosis et missionariis, n. 96, 2015, p. 263-286.

ARROBA CONDE, M. J. La experiencia sinodal y la reciente reforma procesal en el motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus. In: Anuario de Derecho Canonico, n. 5, 2016, suppl. p. 165-191.

ARROBA CONDE M. J.; IZZI, C. Pastorale giudiziaria e prassi processuale nelle cause di nullità del matrimonio: Dopo la riforma operata con il Motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus. Milano, 2017, p. 5-318.

ASTIGUETA, G. D, Reflexiones acerca de la naturaliza jurídica del processo más breve. In: Anuario Argentino de Derecho Canonico, n. 22, 2016, p. 9-23.

BAMBERG A. Justice, vérité et misèricorde au risque du mensonge. In: Revue de Detroit Canonique, n. 67, 2017, p. 171-187.

BEAL J. P. Mitis iudex Canons 1671-1682, 1688-1691: A Commentary. The Jurist, n. 75, 2015, p. 467-538.

BENEDICTUS PAPA XIV, const. Dei miseratione, 3 nov. 1741. In: Codicis Iuris Canonici fontes, Romae 1923, v. 1, n. 319

BURKE R. L. The nullity of marriage process as the search for truth. In: Monitor Ecclesiasticus, n. 129, 2014, p. 129-153.

CABERLETTI G. L’indissolubilità del vincolo matrimoniale alla luce dell’esortazione postsinodale Amoris laetitia. In: Studio Onore di Carlo Gullo, (Annales 4), Città del Vaticano, 2017, vol. II, p. 395-432.

Codex Iuris Canonici, Pii X Pontificis Maximi iussu digestus, Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus, Romae 1917, in: AAS, an. 9 (1917), pars II.

Codex Iuris Canonici, Auctoritates Ioannis Pauli PP II, promulgatus civitas vaticana 1983, in: AAS, an. 75 (1983), pars II. p. 1-317.

COMMISSIO THEOLOGICA INTERNATIONALIS, De synodalitate in vita ac munere Ecclesiae, in: Comm, an. 50 (2018), 180-236.

CONCILIUM OECUMENICUM TRIDENTINUM. Decr. Tametsi, 11 nov. 1563, sessio XXIV. In: Concilium Oecumenicorum decreta, Bologna, 2002, 755-759.

CONCILIUM OECUMENICUM VATICANUM II. Decr.: Christus Dominus, 28 oct. 1965, Romae, apud S. Petrum: decr. de pastorali episcoporum munere in Ecclesia, in: AAS, an. 58 (1966), p. 673-712.

CONCILIUM OECUMENICUM VATICANUM II. Const. ap.: Lumen gentium, 21 nov. 1964, Romae, apud S. Petrum: const. dogm. de Ecclesia, in: AAS, an. 57, 1965, p. 5-71.

CONFERÊNCIA NACIONAL DOS BISPOS DO BRASIL. Orientações pastorais sobre o matrimônio. Doc. n. 12, 1978.

CONFERÊNCIA NACIONAL DOS BISPOS DO BRASIL. Diretório da Pastoral Familiar. Doc. n. 79, 2004, p. 11-279.

CONFERÊNCIA NACIONAL DOS BISPOS DO BRASIL. Estudos da CNBB. Doc. n. 104, 2013, p. 7-105.

CONFERÊNCIA NACIONAL DOS BISPOS DO BRASIL. Legislação complementar ao código de direito canônico. 2022, p. 367-377.

DANIEL W.L., The abbreviated matrimonial process before the bishop in cases of manifest nullity of marriage, in: The Jurist, an. 75 (2015), p. 539-591.

EPARCHIALIS GRAECORUM MELKITARUM, sententia, 17 iulii 2018, null. matr. coram Jaeger, Pon.. In: Diritto Canonico Orientale e Statuto Personale Libanese, n. 23.

ERDÖ, P. Osservazioni sulla nuova regolamentazione del processo matrimoniale, in: Periodica de Re Canonica, an. 105 (2016), p. 621-661.

FRANCISCUS, PAPA. Litt. ap. mot. pr. dat.: Mitis Iudex Dominus Iesus, 15 Aug. 2015, Romae, apud S. Petrum: quibus canones Codicis Iuris Canonici de Causis ad Matrimonii nullitatem declarandam reformantur. In: AAS, n. 107, 2015, p. 958-970.

FRANCISCUS, PAPA. Ratio procedenti in causis ad matrimonii nullitatem declarandam. In: Litt. ap. mot. pr. dat.: Mitis Iudex Dominus Iesus, 15 aug. 2015, Romae, apud S. Petrum: quibus canones Codicis Iuris Canonici de Causis ad Matrimonii nullitatem declarandam reformantur. In: AAS, n. 107, 2015, p. 967-970.

FRANCISCUS, PAPA. La mens del Pontefice, Sulla la riforma dei processi matrimoniale. In: L’Osservatore Romano, n. 155, 2015/ IV, n. 257 (8 nov.), p. 8.

FRANCISCUS, PAPA. Rescriptum ex Audientia SS.mi, circa novam legem efficiendam atque servandam de processu matrimoniali, 7 dec. 2015. In: AAS, n. 108, 2016, p. 5-6.

FRANCISCUS, PAPA. Adhort. apost.: Evangelii Gaudium, 24 nov. 2013, Romae, apud S. Petrum, Episcopis Presbyteris ac diaconis viris et mulieribus consecratis omnibusque christifidelibus laicis de Evangelio Nuntiando nostra aetate. In: AAS, n. 105, 2013/II, p. 1019- 1137.

FRANCISCUS, PAPA. Adhort. ap. post-synodalis: Amoris Laetitia, 19 mar. 2016, Romae, apud Sanctum Petrum, Episcopis Presbyteris Diaconis Personis Consecratis Christianis Coniugibus omnibus Christifidelibus de Amore in Familia. In: AAS, n. 108 2016, p. 311- 446.

FRANCISCUS PAPA. Alloc. Vi do, 22 ian. 2016, ad Tribunal Rotae Romanae, occasione Inaugurationis Anni Iudicialis, in: AAS, an. 108 (2016), p. 136-139.

GIANLUCA, B. Sull’istruzione relativa agli studi di diritto canonico alla lucedella riforma del processo matrimoniale. In: Monitor Eclesiasticus, n. 132, 2017, p. 701-739.

HORTA ESPINOZA J., La potestad judicial del Obispo en el M. Pr. Mitis Iudex, in: Ius Canonicum, an. 57 (2017), p. 637-661.

IZZI, C. La consulenza previa all’introduzione del processo di nullità matrimoniale: idoneità e formazione degli operatori. In: Monitor Ecclesiasticus, n. 132, 2017, p. 605-613.

IOANNES PAULUS PAPA II, Adhort. ap.: Pastores Gregis, 16 Oct. 2003, Romae, apud S. Petrum, de Episcopo ministro Evangelii Iesu Christi pro mundi spe, in: AAS, an. 96 (2004), p. 825-924.

JAVIER HERVADA, F. El matrimonio in facto esse. Su estrutura jurídica. In: Ius Canonicum, n. 1, 1961, p. 135-175.

KY-ZERBO, A. Quel rôle pour les conférences épiscopales dans la mise en œuvre du motu proprio Mitis Iudex?. In: Revue de Detroit Canonique, n. 67, 2017, p. 151-170.

LLOBELL, J. Alcune questioni comuni ai tre processi per la dichiarazione di nullità del matrimonio previsti dal m.p. Mitis Iudex. In: Ius Ecclesiae, n. 28, 2016, p. 13-38.

METZGER, M. Communautés locales, ministères et églises aux premiers siècles. In: Revue de Droit Canonique, n. 67/2, 2017, p. 309-323.

MINNERATH, R. Les références doctrinales dans le motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus. In: Revue de Droit Canonique, n. 67, 2017, p. 93-106.

MONTINI, G. P. L’accordo dei coniugi quale pressupoto del processus matrimonialis brevior. (Can. 1683, 1° MIDI), p. 395-415.

MÓRAN BUSTOS, C. M. Retos de la reforma procesal de la nulidade del matrimonio. In: Ius Canonicum, n. 56, 2016, p. 9-40.

NÚNEZ, G. El proceso brevior: exigencias y estrutura. In: Ius Canonicum, n. 56, 2016, p. 135-155.

OTADUY GUERÍN, J. Dulcor misericordiae. Justicia y Misericordia en el ejercicio de la autoridad canónica. I. Historia. In: Ius Canonicum, n. 56, 2016, p. 585-619.

PAGÉ, R., Reflections of a Judicial Vicar of an Appeal Tribunal on the Proposed Reform of the Canonical Matrimonial Process. N. 75, 2015, p. 59-69.

PAPROCKI, T. J. Implementation of Mitis Iudex Dominus Iesus in the Diocese of Springfield in Illinois. In: Jurist, n. 75, 2015.

PONTIFICIUM CONSILIUM DE LEGUM TEXTIBUS, Instr. Dignitas connubii, servanda a tribunalibus diocesanis et interdiocesanis in pertractandis causis nullitatis matrimonii, 25 ian. 2005, Romae apud Pontificium Concilium de Legum Textibus, in: Comm, 37 (2005), p. 11-92.

SABBARESE, L. Il ruolo del parroco nella riforma del processo matrimoniale canonico. In: Le regole procedurali per le cause di nullità matrimoniale, linee guida per un percorso pastorale nel solco della giustizia, (Studi giuridici 76), Città del Vaticano 2019, p. 71-93.

SANSON, R. J. A preliminary investigation in marriage nullity trials. Ottawa – Canadá, 1976, p. 1-330.

SYNODUS EPISCOPORUM. Acta Segretaria generalis, Relatio synodi, 18 oct. 2014, III Conventus Generalis extraordinarii Episcoporum Synodi: Provocationies pastorales aetatis nostrae de re familiari in Evangelizationis conexu. In: AAS, n. 106, 2014/ II, p. 887-908.

TOCTO MEZA, E. A. La investigación prejudicial o pastoral: Una proposta al m.p. Mitis iudex, Pamplona 2019, p. 9-352.

TRIBUNALE APOSTOLICO DELLA ROTA ROMANA, Sussidio Applicativo del mot. pr. dat. Mitis Iudex Dominus Iesus. In: Nuove norme per la dichiarazione di nullità del matrimonio. Edizioni Dehoniane Bologna. Presentazione di Luigi Sabbarese. Cittá del Vaticano, 2016. p.72.

VITO PINTO, P. Compimento e osservanza. In: L’Osservatore Romano, n. 155, 2015, n. 284, (12 dic.), p. 8.

ZAMBON, A. La presentazione del libello. In: La riforma dei processi matrimoniali di Papa Francesco una guida per tutti, a cura della Redazione di Quaderni di Diritto ecclesiale, Milano 2016, p. 29-46.

ZANETTI, E. La consulenza previa all’introduzione di una causa di nullità matrimoniale. In: La riforma dei processi matrimoniali di Papa Francesco: una guida per tutti, a cura della Redazione di Quaderni di Diritto ecclesiale. Milano, 2016, p. 9-27.

WAYMEL, D. Assistante laïque de communauté. Repéres pour un discernement ecclésiologique et canonique. In: Monitor Ecclesiasticus, n. 133, 2018, p. 457-480.

WEISHAUPT, G. P. De partium depositionibus in letteris apostolicis, quae a verbis Mitis Iudex Dominus Iesus incipiunt, moto proprio datis. In: Periodica, n. 109, 2020, p. 31-46.

Downloads

Publicado

2023-12-29

Como Citar

CONCEICAO, Wellington Reis da. Os princípios da reforma do processo de nulidade matrimonial proposto pelo romano pontífice Francisco. Fronteiras - Revista de Teologia da Unicap, Recife, PE, Brasil, v. 6, n. 2, p. 357–372, 2023. DOI: 10.25247/2595-3788.2023.v6n2.p357-372. Disponível em: https://www1.unicap.br/ojs/index.php/fronteiras/article/view/2521.. Acesso em: 27 abr. 2024.